Beschrijving
Methadon
Methadon is een opioïde analgeticum, met andere woorden een pijnstiller die op opium lijkt. De meest werkzame stof in opium is morfine, men zegt dan ook wel dat methadon een morfine-agonist is, een morfine-nabootser. Heroïne is ook een morfine-agonist. Methadon lijkt qua chemische structuur niet op morfine, maar het heeft wel een werking op de morfinereceptoren.
Methadon is vooral bekend als afkickmiddel voor heroïneverslaafden. Het wordt ook als alternatief aangeboden aan heroïneverslaafden, om criminaliteit tegen te gaan. Ook wordt het nog gebruikt ter bestrijding van ernstige pijn waarbij (op korte termijn) geen behandeling van de veroorzaker van de pijn mogelijk is.[1] Ook wordt het bij kankerpatiënten toegediend wanneer morfine niet meer werkt als pijnbestrijder. De stof wordt hoofdzakelijk als tablet toegediend.
Wat doet methadon en waarbij gebruik ik het?
Methadon is een morfineachtige pijnstiller (opiaat). Het heeft een sterk pijnstillende werking.
Artsen schrijven het voor bij langdurige matige tot hevige pijn en bij verslaving aan opiaten. Ze schrijven het soms voor in de palliatieve zorg (zorg in de laatste levensfase).
Belangrijk om te weten over methadon
- Methadon is een sterke pijnstiller.
- Bij matige tot hevige pijn en bij verslaving aan opiaten (bijvoorbeeld heroïne of morfine-achtige pijnstillers) als een ontwenningskuur. Soms bij pijn in de laatste levensfase (palliatieve zorg).
- Tabletten en drank werken binnen een half tot 2 uur en blijven ongeveer 10 uur werken tegen pijn.
Injecties werken binnen 20 minuten en blijven 4 tot 8 uur werken.
Bij ontwenningskuren werkt een dosis 1 tot 2 dagen. - Bij pijn: gebruik zolang u methadon nodig heeft en volgens een vast schema. Bijvoorbeeld om de 4 tot 8 uur. Bij ontwenningskuren: houd u aan het afbouwschema dat uw arts voor u heeft gemaakt.
- Verstopping (obstipatie) komt vaak voor en kan ernstig zijn. U kunt dit voorkomen door elke dag een laxeermiddel te gebruiken. Ook kunt u last krijgen van andere maagdarmklachten.
- U kunt suf en duizelig worden. Rijd daarom de eerste 2 weken geen autorijden. Daarna mag u alleen autorijden als u geen last meer heeft van deze bijwerkingen.
- Pas op met alcohol. Dit kan u extra suf maken.
- Bij langdurig gebruik: kans op gewenning of verslaving. Als u stopt, kunt u ontwenningsverschijnselen krijgen. Bijvoorbeeld hartkloppingen, rillingen, onrust en misselijk voelen. Als u stap voor stap afbouwt, heeft u hier veel minder kans op.
- Bent u zwanger? Of wilt u zwanger worden? Vraag aan uw arts of apotheker of u dit medicijn mag gebruiken. Het is niet zeker of dit medicijn veilig is voor zwangere vrouwen. Gebruik dit medicijn in ieder geval NIET vlak voor de bevalling.
- Geeft u borstvoeding? U mag dit medicijn voor een paar dagen gebruiken. Gebruikt u methadon voor een langere tijd? Vraag dan aan uw apotheker of arts of u dit medicijn mag gebruiken. Dit medicijn komt in de moedermelk en dat kan bijwerkingen geven bij de baby.
Pijn
Een beschadigd deel van het lichaam stuurt via gevoelszenuwen een ‘bericht’ aan de hersenen. De hersenen reageren hier op door beweging, bijvoorbeeld de handen weg te trekken van een hittebron, en met emoties, zoals angst. In veel situaties zijn deze reacties nuttig, maar bij ziekte, operaties en eerdere verwondingen is dat vaak niet meer zo.
Pijnbestrijding
Pijnbestrijding gaat meestal via een stappenplan. Pijnstillers als paracetamol en ibuprofen vormen hierin de eerste stap. Deze zijn bij vele soorten pijn effectief en hebben weinig bijwerkingen. Als deze niet voldoende (meer) werken, schrijft de arts sterkere pijnstillers voor. Tweede-stapmiddelen zijn codeïne en Tramadol kopen. Derde-stapmiddelen zijn de morfineachtige pijnstillers, zoals morfine, oxycodon of fentanyl. Als deze niet gebruikt kunnen worden of niet voldoende werken kan de arts methadon voorschrijven.
Artsen schrijven het ook voor aan kinderen die tijdelijk morfine of een andere morfineachtige pijnstiller hebben gebruikt voor hevige pijn. Als ze stoppen met morfine kunnen ontwenningsverschijnselen optreden. Door in de afbouwfase methadon te gebruiken in steeds lagere dosis zijn deze ontwenningsverschijnselen minder heftig.
Werking
Methadon zorgt ervoor dat het ‘bericht’ in de hersenen niet of minder sterk aankomt. Hierdoor voelt u de pijn minder en reageert u er rustiger op.
Effect
Tabletten en drank werken binnen een half uur tot 2 uur en blijven ongeveer 10 uur werken tegen de pijn.Injecties werken binnen 20 minuten en blijven 4 tot 8 uur werken.
Verslaving
Dit medicijn wordt gebruikt om de behoefte te verminderen aan opiaten, zoals heroïne of morfine.
Verschijnselen
Bij een verslaving aan opiaten, zoals heroïne, kunnen bij het stoppen ontwenningsverschijnselen (afkickverschijnselen) optreden. Deze verschijnselen zijn gevoel van ziekte, klamme en koude huid, zweten, kippenvel, een loopneus, diarree, buikkrampen en spierpijn in armen en benen. Deze klachten verdwijnen als het middel weer wordt genomen. De behoefte daaraan wordt lichamelijke afhankelijkheid genoemd.
Verder blijft een gebruiker door het ‘high’-gevoel heel sterk naar het middel verlangen. Vanwege het verdovende effect op gevoel, pijn en ongemak zet hij er alles voor opzij en doet er alles voor om maar te kunnen gebruiken. Vooral deze ‘geestelijke afhankelijkheid’ is heel groot.
Werking
Methadon vermindert de ontwenningsverschijnselen die optreden bij stoppen met opiaten. Omdat het meestal geen ‘kick’ geeft, kunt u op deze manier wennen aan de afwezigheid daarvan. Door de hoeveelheid methadon gedurende 3 weken geleidelijk te verlagen, kunt u vervolgens ontwennen.
Langdurig verslaafden moeten 6 maanden of langer methadon gebruiken om te voorkomen dat ze terugvallen.
